- Rejestracja
- Lut 16, 2006
- Postów
- 3,165
- Buchów
- 15
DEPRESJA:
-Dotyka 3% ludzi wieku 18-56 lat i 5% ludzi po 60 roku życia
-20% korzysta z pomocy lekarskiej, jednak ponad 80% nie uzyskuje właściwego leczenia
ETIOLOGIA DEPRESJI:
- uwarunkowana genetyczne
- Proces starzenia się
- Stany patologicznie np. otępienie, choroby układu krążenia, nowotwory, endokrynopatie
- Niedobory pokarmowe
- Farmakoterapia
- Czynniki psychospołeczne
RODZAJE DEPRESJI:
- Depresje w przebiegu chorób afektywnych
- Depresje psychogenne
- Depresja wieku podeszłego
- Depresja w schorzeniach organicznych OUN
- Depresja u chorych somatycznie związana ze stosowaniem leków
- Depresje w przebiegu uzależnienia od alkoholu
OBJAWY DEPRESJI TYPOWEJ
(CHOROBY AFEKTYWNE):
- Podstawowe
- Obniżenie podstawowego nastroju
- Osłabienie tępa procesów psychicznych i ruchowych
- Zaburzenia rytmów biologicznych
- Lęk tzw. Lek wolnopłynący
- Niespecyficzne
- Zaburzenia myślenia – urojenia, grzeszności, winy
- Urojenia hipochondryczne, klęski
- Myśli i tendencje samobójcze
- Izolowanie się, samozaniedbanie
LEKI PRZECIWDEPRESYJNE: LPD – podział
1. LPD hamuje wychwyt zwrotny moamin
2. LPD hamuje aktywność moaminooksydaz
3. LPD wpływa na receptory neuronów noradrenergicznych i serotoninergicznych
4. Selektywne inhibitory wychwytu noradernaliny
5. Inhibitory wychwytu dopaminy
6. Neuroleptyki o działaniu przeciwdepresyjnym
7. Sole litu
PODZIAŁ LPD ZE WZGLĘDU NA BUDOWE CHEMICZNĄ:
o Leki o budowie trójpierścieniowej
o Leki o budowie innej niż trójpierścieniowa
LEKI PRZECIWDEPRESYJNE – DZIAŁANIE
o Przeciwdepresyjne
o Przeciwlękowe
o Uspokajające
o Regulujące napęd psychoruchowy
PROFIL DZIAŁANIA PSYCHOTROPOWEGO LDP:
1. LDP o wyraźnym działaniu przeciwlękowym i uspokajającym, bez pobudzającego wpływu na napęd (doksepina)
2. LDP o słabszym działaniu przeciwlękowym przeciwlękowym umiarkowanym wpływie na napęd (amitryptylina)
3. LDP nie działające przeciwlękowo, wykazujące pohamowujący wpływ na napęd (dezypramina, nieselektywne inhibitory MAO)
WSKAZANIA DO STOSOWANIA LDP:
- Depresja
- Lęk napadowy
- Zespół natręctw
- Zespoły bólowe
- Moczenie nocne u dzieci
- Zespoły hiperkinetyczne z zaburzeniami uwagi
- Nerwice pourazowe
FARMAKOTERAPIA DEPRESJI:
o Efekt przeciwdepresyjny pojawia się najczęściej po 2 tygodniach
o Brak poprawy po 6 tygodniach leczenia – zmiana leku lub potencjalizacja działania
o Leczenie stabilizujące 4-9 miesięcy
o Leczenie podtrzymujące 2-3 lata
o Stopniowy wzrost dawki leku
LEKI NORMOTYCZNE;
• Lek skuteczny w leczeniu depresji, mani oraz zapobieganiu nawrotom tych zaburzeń
• Sole litu
• Karbamazepina
• Kwas walproinowy
NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE:
Endogenne układy opioidowe:
Biorą udział w regulacji:
- procesów uczenia się i
- pamięci
- percepcji bólu
- mechanizmów stresu
- odżywiania
- temperatury ciała
- czynności układu sercowo-naczyniowego
- czynności układu oddechowego
Powinowactwo do receptorów opioidowych:
- Agoniści: morfina i inne przeciwbólowe leki opioidowe
- Leki o działaniu agonistyczno – antagonistycznym
- Pochodne benzomorfanu np. pentazocyna
- Pochodne fenantrenowe np.buprenorfina
- Antagoniści: nalokson, naltrekson
OPIOIDY:
o Alkaloidy fenantrenowe np. morfina, kodeina
o Alkaloidy izochinolinowe np. papaweryna
ZASTOSOWANIE: Tinctura Opii simplex
MORFINA- działanie środkowe:
- Przeciwbólowe
- Uspokajające
- Spowolnienie procesów myślowych
- Euforyzujące
- Hipotermiczne
- Zwężenie źrenic
- Przeciw kaszlowe
- Wpływ na ośrodek wymiotów
- Endokrynne
MORFINA działanie obwodowe:
• Wzrost napięcia mięśni gładkich układu pokarmowego
• Dróg żółciowych
• Dróg moczowych
• Wzrost napięcia zwieraczy
• Zaparcia
• Zahamowanie czynności skurczowej macicy
• Zwolnienie pracy serca
• Wzrost uwalniania histaminy
WSKAZANIA DO PODANIA MORFINY:
- Silne bóle o różnej etiologii
- Nowotworowe
- Pourazowe
- Pooperacyjne
- Ból zawałowy
- Zespoły bólowe z kaszlem pozaoskrzelowym – np. zranienie opłucnej
PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA MORFINY:
- Niewydolność oddechowa
- Astma oskrzelowa
- Urazy czaszkowo – mózgowe
- Porfiria
- Bóle kolkowe i inne stany spastyczne mięśni gładkich
- Alkoholizm, zatrucie alkoholem
- Drgawki
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE MORFINY:
- Depresja ośrodka oddechowego
- Skurcz oskrzeli
- Zaburzenia sprawności psychicznej (nadmierna sedacja, zmiany nastroju)
- Ze strony układu krążenia (bradykardia, hipotensja, hipotonia ortostatyczna, zawroty głowy)
- Ze strony przewodu pokarmowego i układu moczowego
- Odczyny alergiczne
OBJAWY ZATRUCIA MORFINĄ:
o Śpiączka
o Niewydolność oddechowa (z bezdechem)
o „szpileczkowate: źrenice
o sinica
o zapaść krążeniowa
o drgawki
LECZENIE: objawowe oraz podanie antidotum – MALOKSON
KODEINA:
- lek przeciwkaszlowy
- działanie przeciwbólowe 10x słabsze niż morfina
- działanie zapierające
- Interakcje: nasila działanie przeciwbólowe NLPZ i antykoagulacyjne działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, psychodepresyjne działanie leków psychotropowych
PEPTYDYNA:
- Pochodna fenylopiperydyny
- Silny lek przeciwbólowy
- Działa cholinolitycznie (spazmolitycznie)
- Może być stosowana w bólach kolkowych
- Rozszerza źrenice
- Silny wpływ na układ krążenia
- Znaczna histaminemia
- Potencjał uzależniający
- Możliwość wykorzystania w premedytacji i podczas drobnych zabiegów
FENTANYL:
- Pochodna fenylopiperydyny
- Działanie przeciwbólowe 100x silniejsze od morfiny
- Mniejsza sedacja i słabsze działanie euforyzujące
- Niewielki wpływ na układ krążenia i motorykę przewodu pokarmowego
- Mniejsza histaminemia
- Możliwość wykorzystania w NLA (neuroleptoanalgezji)
LEKI O DZIAŁANIU AGONISTYCZNO - ANTAGONISTYCZNYM:
- Pentazocyna – pochodna benzomorfanu
o Dawka ekwianalgetyczna: 10 mg morfiny = 30 mg pentozocyny
o Krótki okres półtrwania
o Uwaga na powikłania ze strinu układu sercowo naczyniowego i możliwość wystąpienia psychoz toksycznych oraz odczyny zapalne w miejscu podania.
o Drogi podania doustnie lub pozajelitowo
Bupernorfina – pochodna tabainy
o Silne i długotrwałe działanie przeciwbólowe, nie wywołuje euforii, słabe działanie kurczące na mięśnie gładnie, niewielki wpływ na układ krążenia
o Drogi podania – tabletki podjęzykowe i drogi pozajelitowe (im. Sc i powoli iv)
Nalokson (amp.) i Noltrekson (tab.)
o Antagonizują działanie opiatów opatów syntetycznych opioidów
o Łagodzi depresję oddechową, wywołaną przedawkowaniem barbituranów, BDA i alkoholem etylowym
o U osób uzależnionych od opioidów – możliwość wystąpienia zespołu abstynencyjnego!
WSKAZANIA DO ANALGEZJI OPIOIDOWEJ:
- Niekontrowersyjne
- Ból nowotworowy
- Ból ostry nienawracający ( oparzenie lub uraz)
- Kontrowersyjne
- Bóle nawracające
- Przewlekły ból nienowotworowy
- Zespół bólu neuropatycznego
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE ANALGEZJI OPIOIDOWEJ:
- Jatrogenne uzależnienie
- Nadmierne uspokojenie
- Trudności w kojarzeniu
- Depresja
- Nudności, wymioty
- Zaparcia
- Trudności w oddawaniu moczu
- Mioklonie
DEFINICJA UZALEŻNIENIA:
Zespół zjawisk psychicznych lub fizycznych wynikający z działania tych związków na organizm ludzki, charakteryzujący się zmianą zachowania lub określonymi reakcjami psychofizycznymi i przymusem ich zażywania w celu doznania ich wpływu na psychikę lub uniknięciem następstw wywołanych brakiem.
ZJAWISKA CHARAKTERYSTYCZNE DLA UZALEŻNIENIA:
• Przymus stosowania
• Rozwój tolerancji
• Objawy abstynencji
TYP OPIOIDOWY:
• Alkaloidy opium i syntetyczne narkotyczne leki przeciwbólowe
• Działanie poprzez receptory opioidowe
• Określony wpływ na OUN
• Rola drogi podania przy rozwoju uzależnienia
• Silne uzależnienie psychiczne i fizyczne
ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY PO PODANIU OPIOIDÓW:
o Rozszerzenie źrenic
o Ziewanie
o Wodnisty wyciek z nosa
o Wzmożone wydzielanie potu
o Reakcja Pilomotoryczna
o Niepokój
o Drżenia i bóle mięśniowe
o Biegunka
o Stany majaczeniowe
o Drgawki
o Zapaść-> śmierć
Jak sie komus przyda to dobrze, jak nie to trudno.
-Dotyka 3% ludzi wieku 18-56 lat i 5% ludzi po 60 roku życia
-20% korzysta z pomocy lekarskiej, jednak ponad 80% nie uzyskuje właściwego leczenia
ETIOLOGIA DEPRESJI:
- uwarunkowana genetyczne
- Proces starzenia się
- Stany patologicznie np. otępienie, choroby układu krążenia, nowotwory, endokrynopatie
- Niedobory pokarmowe
- Farmakoterapia
- Czynniki psychospołeczne
RODZAJE DEPRESJI:
- Depresje w przebiegu chorób afektywnych
- Depresje psychogenne
- Depresja wieku podeszłego
- Depresja w schorzeniach organicznych OUN
- Depresja u chorych somatycznie związana ze stosowaniem leków
- Depresje w przebiegu uzależnienia od alkoholu
OBJAWY DEPRESJI TYPOWEJ
(CHOROBY AFEKTYWNE):
- Podstawowe
- Obniżenie podstawowego nastroju
- Osłabienie tępa procesów psychicznych i ruchowych
- Zaburzenia rytmów biologicznych
- Lęk tzw. Lek wolnopłynący
- Niespecyficzne
- Zaburzenia myślenia – urojenia, grzeszności, winy
- Urojenia hipochondryczne, klęski
- Myśli i tendencje samobójcze
- Izolowanie się, samozaniedbanie
LEKI PRZECIWDEPRESYJNE: LPD – podział
1. LPD hamuje wychwyt zwrotny moamin
2. LPD hamuje aktywność moaminooksydaz
3. LPD wpływa na receptory neuronów noradrenergicznych i serotoninergicznych
4. Selektywne inhibitory wychwytu noradernaliny
5. Inhibitory wychwytu dopaminy
6. Neuroleptyki o działaniu przeciwdepresyjnym
7. Sole litu
PODZIAŁ LPD ZE WZGLĘDU NA BUDOWE CHEMICZNĄ:
o Leki o budowie trójpierścieniowej
o Leki o budowie innej niż trójpierścieniowa
LEKI PRZECIWDEPRESYJNE – DZIAŁANIE
o Przeciwdepresyjne
o Przeciwlękowe
o Uspokajające
o Regulujące napęd psychoruchowy
PROFIL DZIAŁANIA PSYCHOTROPOWEGO LDP:
1. LDP o wyraźnym działaniu przeciwlękowym i uspokajającym, bez pobudzającego wpływu na napęd (doksepina)
2. LDP o słabszym działaniu przeciwlękowym przeciwlękowym umiarkowanym wpływie na napęd (amitryptylina)
3. LDP nie działające przeciwlękowo, wykazujące pohamowujący wpływ na napęd (dezypramina, nieselektywne inhibitory MAO)
WSKAZANIA DO STOSOWANIA LDP:
- Depresja
- Lęk napadowy
- Zespół natręctw
- Zespoły bólowe
- Moczenie nocne u dzieci
- Zespoły hiperkinetyczne z zaburzeniami uwagi
- Nerwice pourazowe
FARMAKOTERAPIA DEPRESJI:
o Efekt przeciwdepresyjny pojawia się najczęściej po 2 tygodniach
o Brak poprawy po 6 tygodniach leczenia – zmiana leku lub potencjalizacja działania
o Leczenie stabilizujące 4-9 miesięcy
o Leczenie podtrzymujące 2-3 lata
o Stopniowy wzrost dawki leku
LEKI NORMOTYCZNE;
• Lek skuteczny w leczeniu depresji, mani oraz zapobieganiu nawrotom tych zaburzeń
• Sole litu
• Karbamazepina
• Kwas walproinowy
NARKOTYCZNE LEKI PRZECIWBÓLOWE:
Endogenne układy opioidowe:
Biorą udział w regulacji:
- procesów uczenia się i
- pamięci
- percepcji bólu
- mechanizmów stresu
- odżywiania
- temperatury ciała
- czynności układu sercowo-naczyniowego
- czynności układu oddechowego
Powinowactwo do receptorów opioidowych:
- Agoniści: morfina i inne przeciwbólowe leki opioidowe
- Leki o działaniu agonistyczno – antagonistycznym
- Pochodne benzomorfanu np. pentazocyna
- Pochodne fenantrenowe np.buprenorfina
- Antagoniści: nalokson, naltrekson
OPIOIDY:
o Alkaloidy fenantrenowe np. morfina, kodeina
o Alkaloidy izochinolinowe np. papaweryna
ZASTOSOWANIE: Tinctura Opii simplex
MORFINA- działanie środkowe:
- Przeciwbólowe
- Uspokajające
- Spowolnienie procesów myślowych
- Euforyzujące
- Hipotermiczne
- Zwężenie źrenic
- Przeciw kaszlowe
- Wpływ na ośrodek wymiotów
- Endokrynne
MORFINA działanie obwodowe:
• Wzrost napięcia mięśni gładkich układu pokarmowego
• Dróg żółciowych
• Dróg moczowych
• Wzrost napięcia zwieraczy
• Zaparcia
• Zahamowanie czynności skurczowej macicy
• Zwolnienie pracy serca
• Wzrost uwalniania histaminy
WSKAZANIA DO PODANIA MORFINY:
- Silne bóle o różnej etiologii
- Nowotworowe
- Pourazowe
- Pooperacyjne
- Ból zawałowy
- Zespoły bólowe z kaszlem pozaoskrzelowym – np. zranienie opłucnej
PRZECIWWSKAZANIA DO STOSOWANIA MORFINY:
- Niewydolność oddechowa
- Astma oskrzelowa
- Urazy czaszkowo – mózgowe
- Porfiria
- Bóle kolkowe i inne stany spastyczne mięśni gładkich
- Alkoholizm, zatrucie alkoholem
- Drgawki
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE MORFINY:
- Depresja ośrodka oddechowego
- Skurcz oskrzeli
- Zaburzenia sprawności psychicznej (nadmierna sedacja, zmiany nastroju)
- Ze strony układu krążenia (bradykardia, hipotensja, hipotonia ortostatyczna, zawroty głowy)
- Ze strony przewodu pokarmowego i układu moczowego
- Odczyny alergiczne
OBJAWY ZATRUCIA MORFINĄ:
o Śpiączka
o Niewydolność oddechowa (z bezdechem)
o „szpileczkowate: źrenice
o sinica
o zapaść krążeniowa
o drgawki
LECZENIE: objawowe oraz podanie antidotum – MALOKSON
KODEINA:
- lek przeciwkaszlowy
- działanie przeciwbólowe 10x słabsze niż morfina
- działanie zapierające
- Interakcje: nasila działanie przeciwbólowe NLPZ i antykoagulacyjne działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych, psychodepresyjne działanie leków psychotropowych
PEPTYDYNA:
- Pochodna fenylopiperydyny
- Silny lek przeciwbólowy
- Działa cholinolitycznie (spazmolitycznie)
- Może być stosowana w bólach kolkowych
- Rozszerza źrenice
- Silny wpływ na układ krążenia
- Znaczna histaminemia
- Potencjał uzależniający
- Możliwość wykorzystania w premedytacji i podczas drobnych zabiegów
FENTANYL:
- Pochodna fenylopiperydyny
- Działanie przeciwbólowe 100x silniejsze od morfiny
- Mniejsza sedacja i słabsze działanie euforyzujące
- Niewielki wpływ na układ krążenia i motorykę przewodu pokarmowego
- Mniejsza histaminemia
- Możliwość wykorzystania w NLA (neuroleptoanalgezji)
LEKI O DZIAŁANIU AGONISTYCZNO - ANTAGONISTYCZNYM:
- Pentazocyna – pochodna benzomorfanu
o Dawka ekwianalgetyczna: 10 mg morfiny = 30 mg pentozocyny
o Krótki okres półtrwania
o Uwaga na powikłania ze strinu układu sercowo naczyniowego i możliwość wystąpienia psychoz toksycznych oraz odczyny zapalne w miejscu podania.
o Drogi podania doustnie lub pozajelitowo
Bupernorfina – pochodna tabainy
o Silne i długotrwałe działanie przeciwbólowe, nie wywołuje euforii, słabe działanie kurczące na mięśnie gładnie, niewielki wpływ na układ krążenia
o Drogi podania – tabletki podjęzykowe i drogi pozajelitowe (im. Sc i powoli iv)
Nalokson (amp.) i Noltrekson (tab.)
o Antagonizują działanie opiatów opatów syntetycznych opioidów
o Łagodzi depresję oddechową, wywołaną przedawkowaniem barbituranów, BDA i alkoholem etylowym
o U osób uzależnionych od opioidów – możliwość wystąpienia zespołu abstynencyjnego!
WSKAZANIA DO ANALGEZJI OPIOIDOWEJ:
- Niekontrowersyjne
- Ból nowotworowy
- Ból ostry nienawracający ( oparzenie lub uraz)
- Kontrowersyjne
- Bóle nawracające
- Przewlekły ból nienowotworowy
- Zespół bólu neuropatycznego
DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE ANALGEZJI OPIOIDOWEJ:
- Jatrogenne uzależnienie
- Nadmierne uspokojenie
- Trudności w kojarzeniu
- Depresja
- Nudności, wymioty
- Zaparcia
- Trudności w oddawaniu moczu
- Mioklonie
DEFINICJA UZALEŻNIENIA:
Zespół zjawisk psychicznych lub fizycznych wynikający z działania tych związków na organizm ludzki, charakteryzujący się zmianą zachowania lub określonymi reakcjami psychofizycznymi i przymusem ich zażywania w celu doznania ich wpływu na psychikę lub uniknięciem następstw wywołanych brakiem.
ZJAWISKA CHARAKTERYSTYCZNE DLA UZALEŻNIENIA:
• Przymus stosowania
• Rozwój tolerancji
• Objawy abstynencji
TYP OPIOIDOWY:
• Alkaloidy opium i syntetyczne narkotyczne leki przeciwbólowe
• Działanie poprzez receptory opioidowe
• Określony wpływ na OUN
• Rola drogi podania przy rozwoju uzależnienia
• Silne uzależnienie psychiczne i fizyczne
ZESPÓŁ ABSTYNENCYJNY PO PODANIU OPIOIDÓW:
o Rozszerzenie źrenic
o Ziewanie
o Wodnisty wyciek z nosa
o Wzmożone wydzielanie potu
o Reakcja Pilomotoryczna
o Niepokój
o Drżenia i bóle mięśniowe
o Biegunka
o Stany majaczeniowe
o Drgawki
o Zapaść-> śmierć
Jak sie komus przyda to dobrze, jak nie to trudno.